Det maritime bygningsmiljøet på Hestnesøyra. Frå høgre ser vi Josefbuene, deretter følgjer det kvitmåla fryseriet. Tidlegare var det meieri i dette huset. Det oransje huset bak meieriet ligg på området til dampskipskaia, og fungerte som lagerplass for varer som kom eller skulle sendast med rutebåtane. I det kvite huset lengst til venstre heldt Brødrene Eikenes metallstøyperi til. Dette huset er av ny dato.
Det maritime bygningsmiljøet på Hestnesøyra. Frå høgre ser vi Josefbuene, deretter følgjer det kvitmåla fryseriet. Tidlegare var det meieri i dette huset. Det oransje huset bak meieriet ligg på området til dampskipskaia, og fungerte som lagerplass for varer som kom eller skulle sendast med rutebåtane. I det kvite huset lengst til venstre heldt Brødrene Eikenes metallstøyperi til. Dette huset er av ny dato.
Datering
2001.
Fotograf
Helge Lyslo.
Eigar
Gloppen kommune.
Av Arne Eikenes
Publisert 07.07.1999
Grend / Hamlet

Bygningsmiljøet ved kaia på Hestnesøyra

Bygningsmiljøet ved kaia på Hestnesøyra vitnar om handel og samferdsle gjennom mange generasjonar. Den siste butikken stengde dørene i 1985 og rutebåtferdsla slutta kring 1970.

Handel til 1985

Butikklokala til Lothe-forretninga på Hestenesøyra står med innreiing og inventar slik dei var då butikken stengde dørene for siste gong i 1985. Butikken hadde lokala sine i den eine av to store sjøbuer på eigedommen til J. H. Lothe. I det ytre har det knapt vore gjort endringar på buene sidan dei vart bygde sist på 1800-talet. Det staselege bustadhuset, som ligg mellom buene, vitnar om optimisme og gode innkomer den gongen Hestenesøyra var eit handelssenter. Bustadhuset vart bygt rundt 1912.

Gloppens Spare- og Forbrugsforening

Det har vore drive handel- og gjestgjevarverksemd på Hestenesøyra sidan 1712. I 1873 skipa bønder frå Nesjane, Nordbygda og Hyen Gloppens Spare- og Forbrugsforening. Første åra heldt butikken til på Øvregaard sin eiegdom, nord for den noverande dampskipskaia, men overtok i 1880 det som seinare har vorte Lothe-eigedommen, og starta opp handel der. Josef Lothe kjøpte så eigedommen i 1900. Han hadde tidlegare vore styrar for forbruksforeininga, og skjøna at grunnlaget for vidare handelsdrift var til stades.

 

Hestenesøyra sett frå sjøen på slutten av 1800-talet. Dominerande på bildet er dei to store buene, som begge vert kalla Josefbuene, sjølv om dei vart oppsette før Josef Lothe kjøpte eigedommen.
Hestenesøyra sett frå sjøen på slutten av 1800-talet. Dominerande på bildet er dei to store buene, som begge vert kalla Josefbuene, sjølv om dei vart oppsette før Josef Lothe kjøpte eigedommen.
Datering
Slutten av 1800-talet.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Soga om Gloppen og Breim.

Dampskipskaia

Bygningsmiljøet i strandsona på Øyra ber preg av at sjøen ein gong var ferdslevegen. Ved den gamle dampskipskaia står enno lagerbua for varer som kom, eller som skulle sendast med fylkesbåtane. Ved denne kaia står også huset som tidlegare hyste ein av butikkane i grenda. Mellom Lothebutikken og dampskipskaia stod meieriet, ein liten kvit bygning med gavlen mot sjøen. I 2006 vart meieriet rive, og det vart bygt eit bustadhus på murane. Under alle dei nemnde bygningane er det solide gråsteinsmurar som tek opp den nødvendige høgda mot fjorden.

 

I tunet med dei kvite og grå bygningane til venstre i biletet, dreiv E. K. Eikenæs massingbjølle- og lysestakeproduksjon i ein hundreårs-periode. Til høgre i biletet ser vi den søre Josefbua, og bustadhuset til J. H. Lothe, delvis dekt av ei furu. Bak i bildet tronar Hyeneshesten. Neset til høgre er Hyenes.
I tunet med dei kvite og grå bygningane til venstre i biletet, dreiv E. K. Eikenæs massingbjølle- og lysestakeproduksjon i ein hundreårs-periode. Til høgre i biletet ser vi den søre Josefbua, og bustadhuset til J. H. Lothe, delvis dekt av ei furu. Bak i bildet tronar Hyeneshesten. Neset til høgre er Hyenes.
Datering
2001.
Fotograf
Helge Lyslo.
Eigar
Gloppen kommune.

Eit knutepunkt for ferdsla på fjorden

Folket på Hestenesøyra har heilt fram til bygda fekk vegutløysing rundt 1970, vore nær knytt til sjøen. Så seint som midt på 1960-talet hadde fylkesbåtane sine ruter på Bergen fast stopp her, og kvar søndagsmorgon korresponderte denne ruta med lokalbåtar til Hyen og "Innfjorden". Ein time etter at desse tre båtane la frå kaia, kom lasteruta, på veg til Bergen.

Bygda hadde ei tid to reiarlag som dreiv fraktfart på kysten. Skyssbåten Nesjar, ått av eit lutlag på Hestenesøyra, var ein institusjon i midtre og indre del av Nordfjord i ein 50-årsperiode fram til han vart seld rundt 1970. Fleire nesjarar var sjøfolk. Denne kontakten med "den store verda" var nok ein av grunnane til at det tidlegare sentrumsområdet på Hestenesøyra fekk ei litt anna utforming enn det som var vanleg i slike småbygder på slutten av 1800-talet og tidleg på 1900-talet.

 

Lothe-eigedommen i år 2001. Buene står som dei gjorde på slutten av 1800-talet. Det staselege bustadhuset vart bygt i 1912. Josef Lothe hadde vore i Amerika før han kjøpte eigedommen. Det han såg og opplevde der påverka truleg byggestilen.
Lothe-eigedommen i år 2001. Buene står som dei gjorde på slutten av 1800-talet. Det staselege bustadhuset vart bygt i 1912. Josef Lothe hadde vore i Amerika før han kjøpte eigedommen. Det han såg og opplevde der påverka truleg byggestilen.
Datering
2001.
Fotograf
Helge Lyslo.
Eigar
Gloppen kommune.
  • Sandal, Per: Soga om Gloppen og Breim. Bind IV, side 23, og bind II side 372. Sandane 1992 og 1979.
  • Hestenes, Ola M.: Nesjane krins. 2001.