Minnesteinen
Minnesteinen over Halvard Benjamin Trædal står på grava hans på kyrkjegarden Fred i indre Oppedal. Han er godt og vel 2 meter høg, vel 60 cm i firkant nede og smalnar noko mot toppen. Opphavleg var det ein steinkarm framfor, men karmen vart teken bort fleire år seinare, slik at steinen no står i grasbakken med berre eit lite felt for blomar på framsida.
Det står innhogge: HALLVARD * BENJAMIN * TRÆDAL * FØDD 14-4-1916 * FALL I VALDRES * 26-4-1940 * DU GAV ALT * FOR VÅRT * LAND
På baksida står: REIST AV * GRENDI * I DJUP * TAKKSEMD
The inscription at the front of the stone. Vicar Hjalmar Storeide had suggested a text that was too long to carve, and a shorter version was chosen. Some people have maintained later that the Norwegian language in the inscription was not quite correct.
Biografi i bokverket Våre falne
TRÆDAL, HALVARD BENJAMIN, gardsarbeidar, Brekke. Fødd 14. april 1916 i Lavik, s. til Johannes Torsteinson Trædal, f. 1888 s.st., og Ingeborg f. Oppedal, f. 1880 s.st. Kveldsskule, husflitskurs. Var med i krigen, og fall 26. april 1940 i Bagn i Valdres. Gravlagd på Oppedal kyrkjegard.
Halvard Trædal (1914-1940).
Fall i strid i Bagn
Etter krigsutbrotet 9. april 1940 møtte mobiliserte mannskap frå Sogn og Fjordane på Bømoen på Voss. Natt til 17. april vart kring 2000 soldatar transporterte med tog austover for å slutta seg til 4. Brigade som hadde som oppgåve å stansa eller seinka tyske styrkar som rykte fram sørfrå mot Etnedal og Valdres. Felttoget i Valdres varde til 29. april då dei norske styrkane kapitulerte.
Om morgonen 25. april var Trædal med i ein styrke på vel 30 mann på marsj frå garden Hovda mot Dølve i Bagn. I ei kort skotveksling med ein mindre tysk styrke miste to norske soldatar livet, Torbjørn Riber frå Eidfjord og Halvard Trædal. Dei vart begge fyrst gravlagde i Bagn, og seinare flytta til heimstadene sine.
"Grenda reiste steinen"
Oppedal Ungdomslag tok opp tanken om å reisa ein minnestein på grava til Halvard. Saman med bygdefolket samla dei inn pengar og sette i gang med arbeidet under leiing av formannen i laget, Hallvard H. Oppedal.
Kåre Oppedal (1914-2000) var vegarbeidar og kunnig med stein. I ei vegskjering like ved gravstaden på den nye vegen mellom indre og ytre Oppedal, fann dei eit steinflak som høvde. Dette kila dei laust og forma steinen med hjelp av enkle vegarbeidsreiskapar, - slegger, hamrar og settar. Johannes J. Oppedal hjelpte til med smedarbeid, - kvesste reiskapar og laga små meislar til å hogga innskrifta. Alf Oppedal teikna skriftteikna på steinen, og Kåre H. Oppedal hogg dei inn. Grenda greidde alt arbeidet sjølv, og våren 1941 var steinen på plass.
Avdukinga
Sokneprest Hjalmar Storeide i Solund heldt avdukingstalen. I talen sin fletta han inn ord han hadde føreslege som innskrift, men som inneheldt så mange teikn at dei ikkje våga seg på å hogga dei. Framlegget var slik:
Han er levande framom andre
han som fall for fedrelandet
From the unveiling ceremony in 1941. At the grave and the memorial stone stand four siblings and the parents. From left to right: Borghild J. Trædal, Ingvald J. Trædal, Johanna J. Trædal, Magne J. Trædal, Ingeborg Trædal and Johannes T. Trædal.<br />
The frame in front of the stone was removed several years later on the advice from the churchyard consultant to remove all grave frames from the graveyard.