Dampskipsrutene gjorde Vadheim til ein sentral innfallsport til Sogn og Fjordane. Her ser vi rutebåten Nordfjord I ved kai i Vadheim i 1929.
Datering
1929.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
Berit Selseng.

Vadheim som trafikknutepunkt

Tidlegare vart Vadheim rekna som ein av dei viktigaste stadane i fylket. Staden fungerte som eit knutepunkt for reisande frå Bergen som anten skulle nordover til Sunnfjord og Nordfjord, eller vidare innover Sognefjorden.

Senter langs fjorden

Bygda har alltid nytt godt av si strategiske plassering. Vadheim var i lange tider rekna som hovudinnfallsporten til fylket. Hit kom det dagleg båtar innanfrå fjorden og frå Bergen. Dei frakta passasjerar, post og varer, og bygda utvikla seg etterkvart til å bli eit handelssenter. Bønder kom og leverte varer, og her handla dei mykje av dei varene dei ikkje hadde sjølve. Fram til bilane kom for alvor, var også skysskøyring nordover ei viktig attåtnæring for mange bønder i Vadheim.

Image
Skysskarar ventar på turistar ved Vadheim hotell i 1889.
Datering
1889.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
I Bygdebok for Kyrjebø og Lavik.

Image
Rutebåten på veg ut Vadheimsfjorden tidleg på 1950-talet. Den store trebygningen til venstre er Vadheim Hotell som brann ned i 1961.
Datering
Ca. 1950.
Fotograf
Normann.
Eigar
I Dampen og kaia.

Næringsdrift

På grunn av dei mange passasjerane båtane frakta til bygda, vart det etter kvart trong for overnattingsstader. Handelsmannen Sjur Hansen bygde difor i 1882 eit hotell, og fanga såleis opp den aukande turistferdsla over Vadheim på slutten av 1800-talet. Vadheim Hotell vart modernisert i 1935, og var det dominerande bygget ved kaia til det brann ned i 1961. Distriktslegen for Gaular og Kyrkjebø heldt også til her i åra 1893-1915.

Image
Vadheim, med sin posisjon som trafikknutepunkt, var også ein viktig handelsstad. Biletet er teke ca. 1890.
Datering
Ca. 1890.
Fotograf
Knud Knudsen.
Eigar
Biletsamlinga ved Universitetet i Bergen.

Redusert posisjon

I takt med den aukande vegutbygginga og privatbilane sitt inntog langs vegane, fekk Vadheim redusert sin posisjon som trafikknutepunkt. Samstundes vart trafikken til Bergen lagt om til ekspressbåt i korrespondanse med buss i Lavik og på Nordeide. I dag er det ingen båtruter som har stoppestad i Vadheim, og fjorden har dessutan mista sin status som hovudferdselsåre i fylket.

Image
Vadheim ligg vakkert langs fjorden, men staden er ikkje lenger det knutepunktet den ein gong var. Framleis går trafikken frå Bergen og nordover på E39 gjennom bygda, men ingen rutebåtar eller ferjer legg lenger til ved den tidlegare så travle kaia.
Datering
Ukjend.
Fotograf
Leiv Bergum.
Eigar
Leiv Bergum.


Førsund, Finn Borgen: Dampen og kaia. Stoppestader for Fylkesbaatane i Sogn og Fjordane 1858-1998. Førde, 1998.
Timberlid, Jan Anders: Bygdebok for Gaular. Band III. Stavanger, 1995.
Arntzen, J.: Samferdselsforhold i Kyrkjebø herad. I Kjenn ditt land. 1936.