Nokså roleg på Langebrua ein haustdag i 2001. I bakgrunnen ser vi forretnings- og kontorbygningane på sørsida av Jølstra.

A quiet day at Langebrua in the autumn of 2001. In the background can be seen the shops and office buildings on the south side of the river Jølstra.

Datering
2001.
Fotograf
Arild Reppen.
Eigar
Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane.

Langebrua

Brua over Jølstra er oppkalla etter handelsmann Hans Christian Fr. Lange, ein av dei som stod føre bygginga av den første brua. Brua har alltid vore eit sentralt bindeledd i Førde tettstad.

Brubygging i 1830-åra

I 1833 tok lensmann Johannes Falch (1792-1855), og handelsmann Hans Christian Fr. Lange, initiativet til å føre opp ei bru over Jølstra mellom Hafstad og Skorpa i Førde. Plasseringa av brua vart bestemt av veginspektør Meidell. Lange var den første som dreiv handel på Skorpa (der Sivertsens Hotell seinare kom, no Domus), frå kring 1830. Han såg nok med interesse på betre samband over elva. Opp etter Jølstra låg det då mange naust og buer, og ovanfor brutraseen var det tolv bønder som fekk erstatning fordi brua avskar båtferdsla dit opp.

Den første brua

Venteleg vart brua bygt kort tid etter 1833. Den første brua var ei trebru, fundamentert på kar i elva. Dei var trekanta, med ein spiss mot elvestraumen, bygt opp av stokkar, og fylte med stein. Slike brufundament, seinare berre mura i stein, ser vi enno på bruer på Den Trondhjemske Postvei. På den tida var Anders Olson Hafstad ferjemann. Det hadde ikkje vore gratis å bli ferja over elva med båt, og brupengar vart kravd inn. Dei to brubyggjarane freista i 1838 å få kommunen til å overta brua, men først i 1850-åra vart det kommunal interesse for anlegget. I 1838 vart brua kalla "Førde Bro". "Langebrua" vart teke i bruk seinare.

Image
Førde sett frå Hafstad
Datering
1905-1943
Fotograf
Olai Fauske
Eigar
Universitetsmuseet i Bergen
Lisens
CC BY-SA

Bruer tekne av elveisen

Vinteren 1851 vart brua teken av elveisen. Først i 1856 vedtok kommunen å byggje brua opp att. Då var lensmann Falch død, og handelsmann Lange flytta frå bygda. I 1856 fekk brua tilskot både frå amtet og nabokommunen Gaular, og var no eit offentleg anlegg. I 1873 vart brua delvis øydelagt av ein uvanleg stor flaum. Ei ny og forsterka bru kom på plass i 1874. Denne brua klarte seg til februar 1922. Då vart brua kutta på midten av stor isgang i elva. Ei provisorisk bru gjorde teneste til ny bru vart opna i 1925. Denne var av solide jernkonstruksjonar, og skulle stå seg mot isgangen i Jølstra. Det gjorde ho òg, men måtte etter kvart gi tapt for ein veksande biltrafikk.

Image
Opninga av den nye Langebrua etter flaumskaden i 1922. Personen til venstre for flagget ved brua er ordførar Olai Tefre, og til venstre for han, vegsjef Wåge.

The opening of the new bridge after the flood damages in 1922. The man to the left of the flag is the mayor Olai Tefre, and to his left, the chief road administrator Wåge.

Datering
1925.
Fotograf
O. Fauske.
Eigar
Sunnfjord Museum.

Langebrua i kommunikasjonsbiletet

Etter at dampskipsekspedisjonen kom på Steinen i 1858 auka trafikken på vegen dit ut, og Langebrua fekk ei viktigare rolle. Ved sørenden av brua voks den første tettstaden fram utetter på 1900-talet. Dermed vart brua eit stadig meir sentralt ledd som batt saman det nye med det gamle Førde rundt Sjøahola, kyrkja og Skorpa.

Noverande bru

Den noverande Langebrua har stått gjennom vekstperioden til det moderne Førde. Ho vart bygd i 1959, er 75,91 m lang, 11,32 m brei, og er bygd med fire spenn, der det største er på 21,22 m. 42 tonn er største tillate vekt til einskild køyretøy. Så lenge brua var del av riksvegen gjennom Førde, sorterte ho under Statens vegvesen, men er no på nytt i kommunalt eige.

Image
Førde i 1963. Vi ser Langebrua om lag midt på biletet.

Førde in 1963. Langebrua is in the middle of the picture.

Datering
1963.
Fotograf
D. Reiakvam.
Eigar
I Førde Sparebank gjennom 125 år.


Førsund, Finn Borgen: Førde bygdebok, Bind 2, s.36-38, Førde 1992.
Sogeblad frå Førde.Hefte 5, Førde 1987.
Tekniske opplysningar om noverande bru frå Statens vegvesen. Leikanger.
Kommunalsoge for Førde herad 1837-1937.Førde 1937.