Kystfortet i Vemmelsvik ved Nordfjord

Kanonene i batteriet

Hovedskytset var fire franske 10,5 cm feltkanoner modell 1913, K.331(f), plasserte i opne stillingar. Mange av kanonene som tyskarane brukte i sine kystbatteri, var franske feltkanoner tekne som krigsbytte i 1940. Feltkanoner i hjullavett var lite tenelege til bruk mot raskt rørlege sjømål, difor vart kanonene monterte på dreieskiver med ein skinnegang bak. Men dette var heller ikkje godt nok, og mot slutten av krigen var tyskarane i gang med å bygge om kanonene frå hjul til sokkellavett. Dette gjorde retting mot sjømål langt lettare.

Nærforsvaret til kystfortet hadde to tyske 5,0 cm kanoner, maskingevær og flammekastarar. Lenger bak i batteriområdet stod to 2 cm luftvernkanoner, og ein lyskastar. Ein gong i oktober 1943 var det eit flyangrep på kystfortet, men det gjorde lite skade.

Image

Kommandoplass med fjellanlegg under arbeid

Batteriet var ikkje ferdig utbygd ved kapitulasjonen i mai 1945. Kommandoplassen var eit provisorisk bygg mellom første og andre kanon, og einaste spor etter den er platninga den stod på. Ein ny solid betongbunker til ein permanent kommandoplass var under arbeid, og den skulle knytast til fjellanlegget under bunkeren. Den skulle byggast etter same standard slik det var gjort fleire andre stader, blant anna på Lammetun. Etter planen skulle anlegget vere ferdig i juli 1945. Arbeidet med fjellanlegget var leia av Organisation Todt, og tyskarane hadde eigne avdelingar med boremaskiner til utsprenging av fjellet. Sovjetiske krigsfangar var arbeidskraft ved utkøyring av steinmassane frå tunnelanlegget. Krigsfangane var forlagt i eiga brakke bak i området.

Image

Fortet blir nedlagt

Arbeidet med å legge ut landminer vart ikkje fullført, difor var berre 46 S-miner lagt ut. Desse blei fjerna i juli 1945. Vemmelsvik stod på lista over batteri som skulle oppretthaldast i det norske kystartilleriet etter krigen. Difor vart batteriet nedlagt først i 1950, og grunnen kunne leverast tilbake til grunneigaren. Eit vilkår var at kanonstandplassane ikkje måtte øydeleggast, difor vart også hovedskytset ståande igjen fram til sommaren 1982. Då vart to kanoner sendt til Hegra festning i Trøndelag, og dei to andre blei gravde ned i nærleiken av stillingane.

Fakta om kystfortet i Vemmelsvik