Alrekstølen (Vøvringen) er støl for gardane Alrek og Vetlesand. På biletet er stølen i full drift, med kyr, sauer og hestar.
Datering
1920-40.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
Fylkesarkivet. SFFf-94255.0010

Alrekstølen

Alrekstølen ligg i Stølsheimen, like ved grensa til Høyanger kommune og Hordaland. Stølen er grundig oppmålt og nedteikna, og stølshusi er restaurerte i samsvar med gamal byggjeskikk.

Om stølen

Stølen ligg 700 moh på ein liten terskel i eit opnare dalføre kring 2 km nord for Solrenningvatnet. Det er ikkje veg fram til dette fjellområdet. Gangtida frå Arnafjorden er kring 4-5 timar. Tilkomsten er noko lettare frå sør.

Historie

Alrekstølen vart nytta av gardane Vetlesand og Alrek, og drifta i dette fjellområdet har lange tradisjonar. Stølssesongen varte frå tidleg i juli til ut i september. På stølen var det kring 80 geiter, 12-15 kyr og dessutan sauer. Tre budeier stølte her ei tid. Folk frå bygda henta stølsprodukta og kom med forsyningar ein gong i veka. Intens vedhogst og sterk beiting har gått hardt utover skogen rundt Alrekstølen. Der er ikkje tre i dag sjølv om stølen ligg under tregrensa. Det har ikkje vore slått på stølen, då det vart for langt å frakta foret til gards. Stølsdrifta tok slutt kring siste verdskrig.

 

Oversynsskisse av Alrekstølen frå boka 'Stølar i Stølsheimen'. Skissa syner plasseringa av selhusa og kanalen for vassforsyninga.
Datering
1975.

Sjølve stølen

I 2000 er det 7 stølshus på Alrekstølen, dei ligg samla. Alle er bygde i stein og har åstak. Sela har oftast innsel og skot. Særmerkt ved stølen er den store fjøsbygningen. Fleire av stølshusa er restaurerte og har fått torvtak. Der er og tufter etter eldre stølshus. Eit spesielt anlegg er ein kanal som er graven ut for å sikra vassforsyninga. Vassveita går frå den eine fjellbekken, over stølsvollen og like forbi selsdørane. Alrekselva renn like ved stølen. På kvar side av stølsvollen renn det ei grov frå fjellsida og ned i elva.

 

Image
Fjøset på Alrekstølen. Veggene er mura av gråstein. Fjøset har åstak med midtberinga på reiste bjelkar i staden for på ein delevegg i mur slik det oftast vart gjort. Taket er tekt med bølgjeblekkplater. Det er ein hellelagd platning på kvar side av møkarenna. Foto frå boka 'Stølar i Stølsheimen'.
Datering
1975.

Skjøtsel

Bygningsmassen på Alrekstølen er sett i stand etter ein restaureringsplan der ein tek sikte på å gjenskapa eit tidshistorisk korrekt eksteriør på stølshusa. Steinmurar og torvtak er det vanlege. Fleire merkte turstiar går forbi Alrekstølen. Området har såleis spesiell verdi for rekreasjon og friluftsliv.


Hauge, Leif: Kulturlandskap og kulturmarkstypar i Vik kommune. HSF. Sogndal 1990.
Stølar i Stølsheimen. Registreringsrapport nr. 5. Fylkeskonservatoren i Hordaland. Bergen 1979.