Kring 1960 var det slutt på å ha dyr på vinterbeite her ute. Mindre beiting resulterte i gradvis attgroing med buskar og tre. Attgroinga dei siste 40 åra fram til restaureringa har vore langt meir dramatisk enn vegetasjonsendringane som kunne registrerast etter svartedauden. Med oppbygginga av Lyngheisenteret vart lyngheia sett i stand att.
Pollenanalyse viser at øya vart rydda for skog, og at lyngheigarden vart skapt alt på 700-talet. I vikingtida og fram til svartedauden (1350 e.Kr.) var Lurekalven ein sjølvstendig gard. Avfolkinga etter Svartedauden ramma særleg dei gardane som låg i utkanten av den sentrale busetnaden i bygda. Når garden vart lagd øyde, vart også gardsnamnet oftast borte; erstatta av dei ubestemmelege Øygarden eller Øyjorda. Etter svartedauden vart garden liggjande aud, men øya vart framleis beita.
Arkeologiske utgravingar i 1970-åra synte spor etter hus og åkrar. Tuftene etter eit langhus med eldhus, stove, bu og løe med flor vart utgravne. Kring tunet ligg spora etter rydningsrøyser og åkrar i solvende skråningar. Det vart og funne keramikk frå Kontinentet i hustuftene. Dette viser at produksjonen på garden var stor nok til å reisa til Bryggen i Bergen og handla importerte varer. Åkrane på innmarka utgjorde om lag 10 mål – mest til dyrking av bygg.
