Minnesteinen over Absalon Pederssøn Beyer står på kyrkjegarden ved Vangen kyrkje. Han er lett synleg frå vegen nedom kyrkjegarden. Huset i bakgrunnen er klokketårn og reiskapshus. Mål: Største høgd over bakken 185 cm, sidene nede 60 cm x 40.
Minnesteinen over Absalon Pederssøn Beyer står på kyrkjegarden ved Vangen kyrkje. Han er lett synleg frå vegen nedom kyrkjegarden. Huset i bakgrunnen er klokketårn og reiskapshus. Mål: Største høgd over bakken 185 cm, sidene nede 60 cm x 40.
Datering
2001.
Fotograf
Ukjend.
Eigar
Aurland kommune.
Av Hermund Kleppa
Publisert 11.10.2000
Monument / Monument

Minnestein over Absalon Pederssøn Beyer

Den kjende bergens-humanisten Absalon Pederssøn Beyer var sogning av fødsel. Han vart fødd i Aurland i 1528, og kom til Bergen seks år gamal. På 1980-talet reiste Aurland kommune ein minnestein over Absalon Pederssøn Beyer.

Biografiske opplysningar

Absalon Pederssøn Beyer (1528-1575), norsk humanist, historikar og teolog. Han vart fødd på garden Skirdal i Aurland i Sogn. Sjølv rekna han seg til adelsætta Beyer. Foreldra døydde tidleg og faren sette Absalon i prestelære på Bergens Katedralskule. Rektoren, Geble Pederssøn, gjorde mykje for Absalon. Han tok han inn i huset sitt og hjelpte han til å få studera, først i København, sidan i Wittenberg i Tyskland.

I 1552 kom han attende til Bergen og vart året etter lektor i teologi. Dette lektoratet hadde han så lenge han levde. På denne tida var det ein heil krins av lærde menn i Bergen som var opptekne av nasjonale emne og særleg frå norsk soge. Absalon skreiv hovudverket sitt Om Norgis Rige, som truleg var ferdig 1567.

Eit anna kjent verk av han er Bergens Kapitelsbog der han fortel stort og smått om folk og hendingar, mellom anna ein minnetale over læremeisteren sin, Geble Pederssøn.

Absalon var gift med Anne Pedersdotter. Ho vart i 1575 skulda for trolldom, men vart frikjend. Femten år seinare vart ho skulda på nytt, og no kjend skuldig og brend på bål på Nordnes i 1590.

Bergen katedralskole vart grunnlagt 1153. Denne bygningen er frå 1840. I fasadefeltet øvst (i trekanten) står: BERGENS * KATHEDRALSKOLE. Under gesimsen står årstalet MDCCCXL (1840) mellom to stjernesymbol. Dette var det året huset vart vigsla og teke i bruk.
Bergen katedralskole vart grunnlagt 1153. Denne bygningen er frå 1840. I fasadefeltet øvst (i trekanten) står: BERGENS * KATHEDRALSKOLE. Under gesimsen står årstalet MDCCCXL (1840) mellom to stjernesymbol. Dette var det året huset vart vigsla og teke i bruk.
Datering
2002.
Fotograf
Hermund Kleppa.
Eigar
Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane.

På veggen ved hovudinngangen er oppsett to informasjonsplater. På den eine står:<br /> SCOLA CATEDRALIS * BERGENSIS<br /> Grunnlagt i 1100-årene * som presteskole ved Krist- * kirken på Holmen. * Omordnet etter Reforma- * sjonen av Gjeble Pederssøn * og flyttet med bispesetet * til Domkirken. * Nyordnet i 1800-årene * om offentlig høyere skole * fra 1840 i denne bygning.<br /> På den ovalt forma plata står:<br /> Bergens * protestantiske biskoper * bodde her fra 1530-årene til 1835. * To av de ...
På veggen ved hovudinngangen er oppsett to informasjonsplater. På den eine står: SCOLA CATEDRALIS * BERGENSIS Grunnlagt i 1100-årene * som presteskole ved Krist- * kirken på Holmen. * Omordnet etter Reforma- * sjonen av Gjeble Pederssøn * og flyttet med bispesetet * til Domkirken. * Nyordnet i 1800-årene * om offentlig høyere skole * fra 1840 i denne bygning. På den ovalt forma plata står: Bergens * protestantiske biskoper * bodde her fra 1530-årene til 1835. * To av de mest kjente er * Geble Pederssøn og * Johan Nordahl Brun
Datering
2002.
Fotograf
Hermund Kleppa.
Eigar
Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane.

Minnestein i Aurland

Det var kulturavdelinga i Aurland kommune i samarbeid med historikaren Anders Ohnstad som gjorde opptak til å få reist ein minnestein over Absalon Pederssøn Beyer. Det var også kulturavdelinga ved kultursjef Herleiv Alvheim som stod føre arbeidet. Emnet til steinen fann dei ein stad ved Strandavegen Aurland - Flåm.

Avdukinga

Førebels har vi ikkje andre opplysningar enn at steinen vart reist midt på 1980-talet, at kultursjef Alvheim leia høgtida og at bygdebokskrivar Anders Ohnstad heldt avdukingstalen.


Norsk Biografisk Leksikon. Bind 1. Oslo 1999.
Norsk Allkunnebok. Bind 1. Oslo 1948.
Opplysningar frå:
Aurland kommune, Ingvar Vikesland.