Varghola (Helge Haukeland)

Varghola

Vargavågen

I den nordaustlege delen av Grødalshaugen ligg det eit kleberbrot. På sjølve bergveggen finst tett i tett av hoggemerke og restar av gryteuttak. Framfor ligg avfallshaugane som store vollar av kleberflis og jord. Store mengder kleber er tekne ut, og etter form og i storleik på kleberstuvane i bergveggen er det vikingtida sitt formspråk som talar. Grovhogne kar og emne vart truleg tekne ned til sjøen og frakta i båtar ut or vågen.

På veg ut Vargavågen ligg Vargahola; ei stor hole i bergveggen like i sjømålet. I dag er det vinteropplag for småbåtar her, og det er stilla som rår. Men for 1000 år sidan, i vikingtida, må her ha vore eit yrande liv av bankande steinsmedar og folk i båtane utanfor. Ei heil kleberåre i berget er utnytta, og hola ligg no som ei løyndomsfull opning til fortida. Folketradisjonen knyter hola til munkane og Lysekloster, men brotet har vore i drift lenge før mellomalderen.

I lia opp frå vågen, vel ein kilometer vest for Vargahola, ligg Katlaberget; som eit imponerande forhistorisk industriområde i utmarka. Vi finn bergveggen med hoggmerke og den store vollen framfor, alt av monumentale dimensjonar. Kleberindustrien i Vargavågen har vore omfattande og viktig. Kleber var eit framifrå råmateriale til bygningsstein og til kokekar, slik nettopp namnet katla "kjel" fortel.

Andre stader i kommunen