Holdhus kyrkje vert omtala i Bergens Kalvskinn kring 1350, men ho er nemnd første gong i eit kyrkjeinventar frå 1306, som reknar opp «goz ok skrud kirkiunnar j Halande j Rossadale». Dette var ei stavkyrkje. Kring 1600 vart koret erstatta av eit tømra kor. Samstundes vart det bygt til eit vesttårn. I 1720-åra vart stavkyrkjeskipet rive, og det vart bygt eit nytt, tømra skip, slik at tårnfoten vart ståande inne i skipet. Her ser vi at dei har nytta materialar frå stavkyrkja. I 1703 opplyser rekneskapane at det vart sett opp «Pulpetur nedre i Kirchen till Ungdommen at staa paa». Under dette pulpituret, eller galleriet, stod i eldre tid døypefonten i ein innebygd stol med sprinkelverk. Veggene i skipet er truleg måla i 1720-åra. Benkevangane har innskrifter med initialane til bøndene på gardane ikring. Den gamle altertavla, ei såkalla katekismustavle frå 1590, heng på vestveggen i koret. Preikestolen, med sine seingotiske pergamentmotiv eller foldeornament, er frå 1570.
Holdhus kyrkje
Holdhus church, Fusa
Holdhus kyrkje (Svein Nord).
Holdhus kyrkje
Gamlekyrkja på Holdhus er ei av dei eldste tømmerkyrkjene som er att på Vestlandet. Den nye kyrkja på Eide, bygd i 1890, avløyste kyrkjestaden frå mellomalderen. Slik den vesle tjørebreidde kyrkja ligg i dag, i det småkuperte bakkelandskapet på Holdhus, vart ho overteken av Fortidsminneforeningen, som fekk skøyte på eigedomen i 1900 frå Hans Holdhus.
På fleire av glasrutene står det innbrent namn på prestar og bønder i Hålandsdalen. Her står det: «Agtbare Dannemand Anders Andersen Tomre Agtbare Danne Mand Anders Andersen Eÿe Anno 1726» (Egil Korsnes).
- Brekke, N. G. (1969) Holdhus kyrkje i Hålandsdal. I: Foreningen til norske fortidsminnesmerkers bevaring, Årbok. Oslo, Foreningen, s. 134-139.
- Holdhus, A. (1972) Holdhus kyrkja. I: Frå Fjon til Fusa: årbok for Nord- og Midthordland sogelag. Bergen, Sogelaget, s. 108-118.