Menneska går gjerne kvar til sitt når dei skal sova. Mange fuglar samlar seg heller i store flokkar – det er når dei søv, dei er mest sårbare. Ein fordel med sovebyen er at dei der lettare kan oppdaga farar, og såleis vera meir visse på å gå neste dag trygt i møte. Truleg verkar ein slik soveplass òg som eit informasjonssenter. Ein fugl som har hatt ein dårleg dag, ser lett kven som har lagt på seg sidan sist, og kan følgja etter dei neste morgon for lettare å finna lønsame jaktmarker.
Det er i skumringa om kvelden det skjer. Du har sikkert sett det på naturfilmar frå Afrika: Fuglar kjem inn frå alle himmelretningar, slår seg ned i trekroner eller kratt, og går til ro etter at dei har krangla heftig om dei beste sitjeplassane. Fenomenet er ikkje like påtakeleg ved Purkebolsvatnet, men prinsippet er det same.
Låvesvalene er dei mest talrike, dei kjem i slike skarar at dei er lette å få auga på. Dei set seg for natta i den tette «skogen» av takrøyr. Men før det skjer, har mange av svalene farta omkring over vatnet i kanskje ein time for å fanga insekt. Sova på tom mage er slett ikkje bra for ein liten fugl med ekstremt høgt stoffskifte. Det er neppe tanken på å halda naboen vaken med mageromling som uroar mest.
Ved Purkebolsvatnet er det mest årets ungfuglar av svaler som samlar seg, og helst i vekene før hausttrekket tek til for alvor. Dei kjem frå store delar av Sør-Noreg. Lokale ornitologar har ringmerkt fleire tusen låvesvaler ved denne lokaliteten, og har kontrollert ringmerkte fuglar frå Jæren, Karmøy, Os, Osterøy, Nordfjord, Sunnmøre og Nordmøre. Ein «flygande hollendar» – ei svale med nederlandsk ring – vart kontrollert her 22. september 1999. Og i Bloemfontein i Sør-Afrika vart to fuglar ringmerkte ved Purkebolsvatnet funne att i august 2001.
Ei rekkje andre fugleartar overnattar òg ved Purkebolsvatnet. I Klebakkvatnet, like sør for svalekvarteret, samlar det seg gjerne eit par hundre linerler om nettene. Somme buskskvettar, sivsporvar og starar nyttar òg takrøyret til nattekvist. Dei tette plantefelta med gran kring vatna tener som herberge, helst for kråker, men òg for nokre ringduer og gråhegrar.
Purkebolsvatnet har eit interessant fugleliv året rundt, men seine kveldar frå juli til september er det mest liv å sjå. Det er elles få stader i Hordaland du finn slike mengder med knott som her. Kanskje er nettopp dette årsaka til at staden er så populær blant fuglane.
