Gullbrå (Svein Nord).

Gullbrå, Vaksdal

Gullbrå

Frå skriftlege kjelder veit vi at garden Gullbrå var i bruk tidleg på 1600-talet. Apostelkyrkja i Bergen åtte jord her som dei bygsla bort, men noko av jorda var alt på 1600-talet i privat eige. Eksingedalen høyrde då til Modalen kyrkjesokn, som låg under Hamre prestegjeld. I 1723 hadde framleis Apostelkyrkja eigedomar her, og Ivar og Lars var brukarar.

På slutten av 1700-talet var det vorte fleire sjølveigarar på Gullbrå, og tidleg på 1800-talet åtte alle brukarane gardane sine sjølve. Då hadde garddelinga utvikla seg steg for steg til eit klyngjetun, og dette stod ved lag heilt til utskiftinga i 1957. I 1959 vart Gullbråtunet registrert og oppmålt, slik at vi har god dokumentasjon om dette uvanleg interessante tunet. I dag er dei fleste av bygningane som framleis stod i 1957, borte eller ombygde, men enno står det bygningar frå det gamle tunet.

Husa på bruk nr. 3 er bygde i hop av ei stove på høg kjellar, «Steinstovo», og ei tradisjonell grindverksløe. Behovet for å kunna gå innanhyses mellom bustadhuset, løa og floren, er lett å forstå når ein tenkjer på dei tunge snøvintrane i denne fjelldalen. Høge steinmurar og svære kantstilte steinheller som verna husa innanfor, har vore nødvendige når snøen låg meterhøg i tunet. Skikken med å ha husdyr i kjellaren under stova, for å utnytta varmen frå husdyra, kjenner vi også frå andre snørike regionar.

Daovestova, Gullbrå. Snitt gjennom stova, vetlastova og løa. Flor og sauefjøs ligg under bustadromma (Nils Georg Brekke).

Sjå også

Andre stader i kommunen