Ullensvang kyrkje

Det er ein gammal tradisjon i Ullensvang at det skal ha lege eit kloster i Opedal. Av biskop J. Neumanns beretning i Budstikken for 1826 går det fram at det på den tid fanst restar av ein steinbygning på garden; ein bygning som openbert syntest å stadfesta tradisjonen om eit kloster. Denne bygningen vart riven ved hundreårsskiftet.

Noko kloster i vanleg tyding har det neppe lege i Opedal, men tradisjonen har nok ei kjerne av sanning i seg. Lyse kloster, som åtte Opedal, har her hatt ein god gard, litt utanom det vanlege; ein «grangiè» for å nytta cisterciensarmunkane sin terminologi – det vil seia ein bugard, driven som eit mønsterbruk. Staden der munkane budde, heiter enno Munkagard; eitt av dei tre tuna i Opedal. Kapellet er nemnt i 1310 – ei stavkyrkje – og i eit dokument frå 1551 er det omtala ein jordepart i Lofthus, «som ligg nedanfor Øvstetun ved Opedal kloster». Her har det også truleg vore eit herberge.

Munkane som har halde til i Opedal, har nok også hatt ei hand med i den omhugsame muringa av trappene i dei brattaste partia av stigen, som går opp lia og innover vidda. Dette er ein av mellomaldervegane opp på vidda. Mellom Opesjo og Veivatn ligg stølen «Munkabu». Segna fortel at bua har namn etter Opedalsmunkane.